เมื่อวันที่ 15 พ.ย. ที่ผ่านมา คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร นำโดย พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ลงพื้นที่อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา รับฟังปัญหาความเดือดร้อนจากข้อพิพาทที่ดินทำกิน ซึ่งมีคดีสะสมกว่า 552 คดี ส่งผลกระทบต่อประชาชนเป็นวงกว้าง

ชาวบ้านระบุว่าหลายครอบครัวอาศัยอยู่ในพื้นที่มาก่อนประกาศเขตป่า โดยสืบทอดที่ดินทำกินมาตั้งแต่บรรพบุรุษ แต่กลับถูกดำเนินคดีแม้อยู่ระหว่างกระบวนการพิสูจน์สิทธิ์ เช่นกรณี นางบังอร พรอันแสง อายุ 57 ปี ชาวบ้านหมู่ 2 บ้านสุขสมบูรณ์ ซึ่งเผยทั้งน้ำตาว่าสามีถูกจับกุมตั้งแต่วันที่ 19 สิงหาคม 2568 แม้เป็นคนในพื้นที่ดั้งเดิม ไม่เคยบุกรุกป่า ทั้งยังช่วยดูแลรักษาป่าและพัฒนาชุมชนมาโดยตลอด ชาวบ้านจึงเรียกร้องให้เกิดความเป็นธรรมและให้รัฐเห็นใจผู้ทำมาหากินสุจริต

พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง เปิดเผยว่า ร่างกฎหมายฉบับนี้ใกล้เข้าสู่ขั้นตอนลงมติ เหลือเพียง 1–2 ครั้ง โดยการลงพื้นที่ครั้งนี้เพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงว่าเนื้อหากฎหมายสามารถแก้ปัญหาได้จริงหรือไม่ ไม่ใช่พิจารณาเฉพาะในห้องประชุม

ร่างกฎหมายแบ่งประเด็นปัญหาเป็น 2 กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มที่ 1 ผู้ได้รับผลกระทบจากมติ ครม. 30 มิถุนายน 2541
ซึ่งกำหนดให้ “หยุดจับกุม–หยุดดำเนินคดี” และให้รัฐพิสูจน์สิทธิ์ แต่ตลอด 20 ปีที่ผ่านมา หน่วยงานรัฐกลับไม่ดำเนินการตามกรอบเวลา ทำให้หลายพื้นที่รวมถึงวังน้ำเขียว มีประชาชนกว่า 352 ราย ถูกดำเนินคดี แม้อยู่ในพื้นที่ก่อนประกาศเขตป่า

กลุ่มที่ 2 ผู้ได้รับผลกระทบจากนโยบายทวงคืนผืนป่าสมัย คสช.แม้นโยบายกำหนดให้ยกเว้นผู้ยากไร้และผู้ไม่มีที่ทำกิน แต่การปฏิบัติจริงกลับไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ ทำให้ชาวบ้านจำนวนมากถูกจับกุมไม่เป็นธรรม

"พ.ต.อ.ทวี" ระบุว่า หากร่างกฎหมายมีผลบังคับใช้ ผู้ต้องขังในคดีลักษณะนี้ที่ศาลฎีกาตัดสินแล้วจะได้รับการปล่อยตัว ส่วนผู้รอพิสูจน์สิทธิจะได้รับโอกาสดำเนินการตามขั้นตอนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ไม่ใช่รับที่ดินทันที แต่ให้พิสูจน์สิทธิอย่างเป็นระบบ

พร้อมย้ำว่าปัญหานี้ต้องแก้ด้วย “กฎหมาย” เท่านั้น การลงพื้นที่ครั้งนี้คือ “กระดุมเม็ดแรก” เพื่อสะท้อนเสียงประชาชนสู่การยกร่างกฎหมาย ให้เป็นเครื่องมือคืนความเป็นธรรม และสร้างดุลยภาพระหว่างการคุ้มครองป่าไม้กับชีวิตชุมชน โดยร่าง พ.ร.บ. จะเข้าสู่การพิจารณาวาระ 2–3 ของสภาผู้แทนราษฎร ในวันที่ 12 ธันวาคม 2568

สมพล พัฒนคุณานนท์ จ.นครราชสีมา 0867206151

กัญศลักาณ์ รุ่งสุขประเสริฐ รายงาน