29 พฤษภาคม 2567 คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เผยแพร่รายชื่อผู้สมัครสมาชิกกวุฒิสภาที่ผ่านการตรวจสอบคุณสมบัติและลักษณะต้องห้าม โดยพบว่ามีผู้สมัครจำนวน 2,021 คนถูกตัดสิทธิเนื่องจากขาดคุณสมบัติ โดยหนึ่งสาเหตุหลักคือการเป็นสมาชิกพรรคการเมือง ซึ่งมีถึง 1,402 คนที่ กกต. ลบชื่อผู้สมัครไปเพราะยังมีสถานะสมาชิกพรรคก่อนการสมัคร สว.

อย่างไรก็ดี พบว่ามีผู้สมัคร สว. หลายคนที่ลาออกจากการเป็นสมาชิกพรรคการเมืองก่อนยื่นใบสมัคร สว. แล้ว แต่ก็ยังโดน กกต. ตัดสิทธิ การเป็นสมาชิกพรรคการเมืองเป็นลักษณะต้องห้ามของผู้สมัคร สว. ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 (พ.ร.ป.สว. ฯ) ทั้งนี้ ประชาชนยังสามารถสมัคร สว. ได้หากดำเนินการลาออกก่อนการยื่นใบสมัครโดยไม่ต้องมีระยะเวลาเว้นวรรค

ผู้สมัครสามารถลาออกจากพรรคได้ทั้งกับ กกต. หรือพรรคการเมือง โดยสถานะสมาชิกพรรคจะสิ้นสุดทันทีเมื่อนายทะเบียนหรือนายทะเบียนสมาชิกได้รับใบลาออกแล้ว ดังนั้น หากการดำเนินการถูกต้อง ผู้สมัครสามารถลาออกก่อนการสมัคร สว. เพียงหนึ่งวันก็ได้ แต่ก็ยังพบกรณีที่ลาออกแล้วแต่ยังโดนตัดสิทธิ เช่น ผู้สมัครคนหนึ่งลาออกจากพรรคการเมืองเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 2567 โดยสถานะลาออกแสดงผลแล้วในระบบตรวจสอบสมาชิกพรรคของ กกต. และสมัคร สว. เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2567 ที่จังหวัดสมุทรปราการ

ปัญหาของผู้สมัครถูกตัดสิทธิทั้งที่ลาออกจากพรรคการเมืองก่อนแล้วอาจจะเป็นได้หลายเหตุผล อาจจะเป็นเพราะระบบของ กกต. อับเดตข้อมูลการลาออกไม่ทัน หรือนายทะเบียนของพรรคการเมืองใช้เวลานานในการรายงานการลาออกกับ กกต. (ระยะเวลาสูงสุดคือเจ็ดวัน) หรือการตรวจสอบตกหล่น 

กกต. จึงต้องหาทางออกให้กับผู้สมัครที่ได้รับผลกระทบดังกล่าวให้เร็วที่สุด โดยอาจจะเป็นการตรวจสอบสถานะสมาชิกพรรคอีกครั้งหนึ่งเมื่อระบบอับเดตถึงล่าสุดแล้ว

สำหรับผู้สมัครที่เผชิญปัญหาโดนตัดสิทธิสมัคร สว. ต้องไปร้องทวงสิทธิกับศาลฎีกาภายในสามวันหรือถึงวันที่ 1 มิถุนายน 2567 เท่านั้น สามารถดูวิธีการร้องกับศาลฎีกาได้ที่ http://https://www.ilaw.or.th/articles/38142 หรือโทรติดต่อสอบถามได้ที่หมายเลขโทรศัพท์WeWatch 02-114-3189