วันที่ 19 เมษายน 2568 ที่วัดโพนธาราม ต.กุสุมาลย์ อ.กุสุมาลย์ จ.สกลนคร ดร.นิยม เวชกามา ผช.รมต.ประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เป็นประธานเปิดงานบุญผะเหวด หรือบุญมหาชาติ ซึ่งสภาวัฒนธรรม อ.กุสุมาลย์ ร่วมจัดขึ้นกับ ททท.,เทศบาล ต.กุสุมาลย์ ,และพรรคเพื่อไทย เพื่อสืบสานประเพณีอันดีงาม โดยมีการตั้งขบวนแห่พระอุปคุต พระเวสสันดรเข้าเมือง จำนวน 13 ขบวนหรือ 13 กัณฑ์ จากศาลเจ้าพ่อมเหศักดิ์ เข้าไปยังวัดโพนธาราม ซึ่งได้รับการตกแต่งอย่างสวยงาม โดยมีสาวงามแต่งกายชนเผ่าไทโส้ฟ้อนรำบวงสรวงอย่างพร้อมเพรียงกัน ซึ่งนับเป็นบุญใหญ่ขแงอำเภอกุสุมาลย์รองจากงานเผ่าไทโส้รำลึก ซึ่งปี 2569 จะจัดเป็นงานโส้นานาชาติมีโส้เวียดนาม และ สปป.ลาวมาร่วมด้วย ซึ่งมีอัตตลักษณ์และเอกลักษณ์ที่ไม่เหมือนใคร

สำหรับบุญผะเหวด บุญพระเวส หรือบุญมหาชาติ การจัดงานบุญผะเหวด จะนิยมจัดในช่วงเดือน 3-4 หรือ ราวเดือนกุมภาพันธ์
-มีนาคม ใช้เวลาในการจัดงานราว 3 วัน หมู่บ้านหรือชุมชนใดจะจัดงานบุญนี้ก็จะมีการบอกกล่าวพี่น้อง หรือหมู่บ้านใกล้เคียงให้มาช่วยและร่วมบุญกัน ทำให้เกิดสายสัมพันธ์และความสามัคคีกัน เป็นบุญประจำเดือนสี่ตามฮีตสิบสองที่ชาวอีสานยังสืบสานเป็นงานบุญใหญ่ประจำปีของท้องถิ่น มีความเกี่ยวข้องกับชาดกเรื่อง พระมหาเวสสันดร ชาดกที่แสดงบารมี 10 ประการของพระชาติสุดท้ายของพระพุทธเจ้าที่ได้ทรงเพียรบำเพ็ญเพื่อจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ในภาษาอีสานจะออกเสียง “พระเวส” เป็น “ผะเหวด” จึงเป็นชื่อเรียกบุญนี้ว่า “บุญผะเหวด” บ้างก็เรียก “บุญมหาชาติ” เพราะเป็นชาติกาลสุท้ายที่สำคัญที่สุดของพระพุทธเจ้า

////////////////// วัฒนะ แก้วก่า/สกลนคร