'ผู้ตรวจการแผ่นดิน' จี้รัฐบาล เร่งคลอดกฎหมายคุม 'นอมินี' หลังลามกว่า 10 ภาคธุรกิจในไทย ชงเพิ่มโทษ ยึดทรัพย์สิน-ที่ดินทำผิด หวังยกเป็น 'วาระแห่งชาติ'

เมื่อวันที่ 16 เม.ย. 2568 นายทรงศัก สายเชื้อ ผู้ตรวจการแผ่นดิน กล่าวถึงข้อเสนอแนะของผู้ตรวจการแผ่นดิน ที่ส่งไปยังคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อ ม.ค.ที่ผ่านมา ว่า ปัญหา "นอมินี" เรื่องนี้มีความรุนแรงและขยายตัวอย่างรวดเร็ว คนทั้งประเทศเป็นห่วงกังวลและเป็นข่าวทุกวัน ล่าสุดกรณีตึกถล่ม จึงเห็นว่ามีความจำเป้นเร่งด่วนอย่างมาก หวังว่ารัฐบาลจะยกเป็นวาระแห่งชาติและดำเนินการอย่างเร่งด่วน และขอให้ทุกหน่วยงานที่ผู้ตรวจการได้มีข้อเสนอแนะไปให้เร่งรัดดำเนินการ ใช้กลไกที่มีดำเนินการอย่างเต็มที่ รวมถึงขอให้กระทรวงพาณิชย์ เร่งรัดร่างระเบียบสำนักนายกฯขึ้นมาเป็นกลไกกลาง

ทั้งนี้ จากการที่ผู้ตรวจการแผ่นดินได้ตรวจสอบร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกรณีการกระทำผิดกฎหมายนอมินีหรือคนต่างด้าวและบริษัทที่ใช้คนไทยเป็นนอมินีเพื่อเลี่ยงกฏหมายในการดำเนินธุรกิจที่มีเจ้าของทุนและผู้รับผลประโยน์ตัวจริงเป็นคนต่างชาติ รวมทั้งคนต่างด้าวเข้ามาทำอาชีพที่กฎหมายสงวนไว้สำหรับคนไทย

นายทรงศัก กล่าวอีกว่า ข้อมูลตัวเลขบริษัทที่ดำเนินธุรกิจ ณ ปี 2568 มีบริษัท 926,950 แห่ง โดยเป็นบริษัทที่ถือหุ้นโดยชาวต่างชาติ 127,522 แห่ง และเป็นบริษัทที่ชาวต่างชาติถือหุ้นในสัดส่วนร้อยละ 49 จำนวน 18,288 แห่ง ในขณะที่พบว่าปัญหานอมินีได้ขยายลุกลามกระทบความมั่นคงด้านต่าง ๆ ของประเทศและขยายไปยังภาคธุรกิจมากกว่า 10 สาขา และภัยคุกคามกระทบความมั่นคงประเทศด้านเศรษฐกิจ ด้านธุรกิจสุขภาพ ธุรกิจอาหาร ด้านการศึกษา ฯลฯ ก่อให้เกิดผลเสียมหาศาลต่อประเทศในรูปแบบเดียวกับธุรกิจศูนย์เหรียญ รายได้ภาษีไม่เข้ารัฐ แต่มาใช้ทรัพยากรประเทศไทยสิ้นเปลือง เสื่อมโทรม และที่สำคัญ กระทบต่อการทำมาหากินอาชีพคนไทยในหลายสาขา อาทิ การขนส่ง ร้านอาหาร ทั้งค้าปลีกค้าส่ง ออนไลน์ อสังหาริมทรัพย์ ภาคการเกษตร สวนทุเรียน สวนผลไม้ ตลอดจนยังกระทบความมั่นคงประเทศที่เชื่อมโยงปัญหาอาชญากรรม ฟอกเงิน การค้าผิดกฎหมาย

ไทยไม่มีกฎหมายเรื่องนอมินีโดยเฉพาะ เรามีอยู่ในกฎหมายหลายฉบับ แต่ไม่มีหน่วยงานใดดูแลโดยตรง ดังนั้น สำนักผู้ตรวจการแผ่นดินจึงเสนอแก้ไขกฎหมาย กฎระเบียบ รวมถึงมีกฎหมายกลางขึ้นมาบังคับใช้โดยเฉพาะ ซึ่งทุกรัฐบาลมีนโยบายในการส่งเสริมการลงทุนและการอำนวยการสะดวกการทำธุรกิจ แต่ในขณะเดียวกันหากมีการใช้ช่องว่างกฎหมายทำผิดก็จะเกิดความเสียหายหรือภัยคุกคามต่อความมั่นคงประเทศ โดยก่อนหน้านี้ได้เสนอไปยังคณะรัฐมนตรีเมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา ขณะนี้สำนักนายกฯอยู่ระหว่างนำเข้า ครม.ให้พิจารณา

อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านี้สำนักผู้ตรวจการแผ่นดินได้เสนอความเห็นไปยังสภาทนายความ สภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา เพื่อให้เร่งรัดแก้ไชกฏหมายปิดช่องโหว่ ซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างการศึกษาข้อมูล และในปลายเดือนนี้ก็จะมีการจัดประชุมร่วมกับหน่วยงานที่รับข้อเสนอแนะเพื่อติดตามความคืบหน้า

ผู้ตรวจการแผ่นดิน ได้เสนอแนะไปยังคณะรัฐมนตรีให้สำนักนายกรัฐมนตรีออกระเบียบสำนักนายกฯว่าด้วยการแก้ไขปัญหาการทำธุรกรรมนอมินีแทนคนต่างด้าว อาจจะมีการทำงานในรูปแบบคณะกรรมการ มีนายกฯเป็นประธาน และมาตราเชิงบริหารให้หน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้องบูรณาการทำงานร่วมกันอย่างไร้รอยต่อ รวมถึงต้องมีกลไกระดับจังหวัดในการเฝ้าระวังไว้ด้วย โดยเสนอความเห็นให้ปรับปรุงแก้ไขพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจคนต่างด้าว 2542 แก้นิยามคนต่างด้าวและการกระทำที่เข้าข่ายเป็นนอมินีให้ชัดเจน ครอบคลุมอำนาจการบริหารด้วย หากพิสูจน์ว่าอำนาจบริหารอยู่กับคนต่างด้าวก็เข้าข่ายเป็นบริษัทต่างด้าว ติดตามการโอนหุ้น โอนย้ายทรัพย์สินในภายหลัง รวมถึงต้องมีมาตรการป้องกันไม่ให้เกิดการจดทะเบียนนอมินี โดยผู้คนไทยที่ถือหุ้นต้องตรวจสอบสอบสถานะการเงินย้อนหลัง 5 ปี ประวัติการประกอบธุรกิจ เป็นต้น โดยหน่วยงานของรัฐทุกหน่วยจะต้องร่วมทำงานเชิงรุก

พร้อมกันนี้ ให้มีการแก้ไขเพิ่มบทลงโทษผู้กระทำผิดทั้งคนไทยและต่างด้าว โทษจำคุกเพิ่มเป็น 5-7 ปี รวมทั้งปรับในวงเงินที่สูงขึ้นโดยให้สอดคล้องกับขนาดธุรกิจถือเป็นมาตรการป้องปรามที่สำคัญ พร้อมกันนี้ เสนอว่าหากมีการพิสูจน์ว่าใช้นอมินีไปซื้อและถือครองที่ดิน ก็จะต้องให้ศาลสั่งยึดให้ที่ดิน อสังหาริม ทรัพย์ที่เกี่ยวข้องความผิดนอมินีนั้นตกเป็นของแผ่นดิน ขณะเดียว กันต้องมีการจัดโซนนิ่งและเฝ้าระวังพื้นที่การเกษตรที่เข้าข่ายจะมีธุรกิจนอมินี เช่น สวนทุเรียน สวนผลไม้ พื้นที่การเกษตรที่มีผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจมาก

ผู้ตรวจการแผ่นดิน ฝากไปยังหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยว ข้องขอให้ทุกหน่วยงานที่ผู้ตรวจการได้มีข้อเสนอแนะให้เร่งรัดใช้กลไกที่มีดำเนินการอย่างเต็มที่เพื่อปิดช่องโหว่ โดยสำนักงานตำรวจแห่งชาติและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็จะต้องมีการบังคับใช้กฎหมายอย่างเต็มที่และเข้มงวดด้วยก็จะสามารถป้องกันได้ ไม่ว่าต่างชาติจะเข้าเมืองมาทำผิดกฎหมายในรูปแบบใด รวมทั้งการเข้ามาทำธุรกิจนอมินีก็ตาม